Մայրենի լեզուն ունեցել է երեք զարգացման փուլ՝ հին հայերեն, միջին հայերեն և աշխարհաբար։ Հին հայերենով խոսել են 5-11 դարերում։ Հին հայերենը եղել է շատ անհասկանալի և բարդ լեզու, բայց տարիներով զարգանում էր։ Զարգանալուց հետո դառցավ միջին հայերեն: Միջին հայերենը ավելի զարգացած և հեշտ էր։ Միջին հայերենը օգտագործվում էր 11-17 դար։ Հետո ավելի զարգանալուց հետո գալիս է աշխարհաբարը: Աշխարհաբար հայերենը մեզ հարմար լեզու է որը մենք մինչև հիմա օգտագործում ենք։ Ստեղծվել է 17-րդ դարում։ Հիմա շարունակվում է զարգանալ և ավելի է հեշտանում:

Ես երբ փոքր էի հինգ տարեկան սովորեցի տառերը և կարդալ: Վեց տարեկանում արդեն վարժ կարդում էի: Ես ունեի բազմաթիվ գրքեր, իսկ դրանց մեծամասնությունը Թումանյանի գրքերն եին: Մի անգամ հայրիկս ինձ ասաց, որ գիրք կարդամ: Ես վերցրեցի մի գիրք չիմանալով որ Թումանյանի է: Առաջին հեքիաթը, որ կարդացի դա «Պոչատ աղվեսը» ներ: Հետո ես շատ սիրեցի թումանյանի հեքիաթները և ինձ շատ հետաքրքիր էր դրանք կարդալ: Մենք դպրոցում ընկեր Գոհարի հետ Թումանյանի մասին տեղեկություն հավաքեցինք: 4-5-րդ դասարանում մենք ընկեր Անահիտի հետ կարդացինք Թումանյանի հեքիաներ ավելի շատ: Սովորեցինք բանաստեղծություններ նաև սովորեցինք Հովհանես Թումանյանի գրած էպոսը «Սասմածռերը»:

Խոսքի մասեր

149. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանող մի քանի բառ գրի´ր:

Օրինակ՝

Ինչպե՞ս մոտեցավ: – Արագ մոտեցավ: Իսկույն մոտեցավ: Լրջորեն մոտեցավ:Կամաց–կամացմոտեցավ: Հազիվհազմոտեցավ: Հետզհետեմոտեցավ: Եվ այլն:

Ո՞վ եկավ: Ալենը եկավ
Ի՞նչը քաղցրացավ: Կոնֆետը քաղցրացավ
Տատը ի՞նչ է անում: Տատը պարում է
Գիրքը ի՞նչ է լինում: Գիրքը ընկնում է գետնին
Ինչպիսի՞շնիկ է: Փոքր շնիկ
Ինչպե՞ս գտավ: Ման գալով գտավ
Ե՞րբ եկավ; Եկավ ժամը 22։00-ին-

150. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանող մի քանի բառ գրի´ր:

Ի՞նչը վերջացավ: Չիպսսը 
Ո՞վ մտավ: Շունը
Տղան ի՞նչ արեց: Գոռաց
Անձրևը ի՞նչ եղավ: Վերջացավ
Ինչպիսի՞ դաս էր: Լավ
Ո՞ր գզեստն է հագին: Կապույտը
Ինչպե՞ս մոտեցավ: Ոտքերով
Ե՞րբ կգամ: 2 ժամից
Ինչքա՞ն հետաքրքիր է: Շատ

151. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությանը բացատրի´ր:

  Ա​                ​Բ

Անտառ         –​խշշում է

աղջիկ           –​խաղում է

մարդ             –​կանգնում է

մեքենա         –​սլացավ

քամի             –​դադարեց

152. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր:

Ա​                Բ

Պար       –​ պարում է
երգ​   –​ երգել է
կանչ​   – ​ կանչել է
հարց ​   –​ հարցրել է
կապ​   – ​ կապում  է

153. Ա և Բ  խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր (ի՞նչեն  ցույց տալիս, ի՞նչ հարցերի ենպատասխանում): Բխմբի ր ստերին ին՞չանուն կարելի  է տալ:

Ա. Տղա, թանաք, խրճիթ, արգելք, բաժակ, բանալի, տատիկ, ուսուցչուհի, թռչուն, հեղեղ, դերձակ:
Բ. Հնձում ենք, խաղում էինք, լուսավորում ես, կտցահարեց, վազում էիք, թակում եմ, հեղեղել է, խռնվում են, շփոթեցի, բացել եք:

154. Տրված բառախմբերում պակասողբառերնավելացրո´ւ , որ դառնաննախադասություննր:

Բակում մի երիտասարդ սրինգ էր փչում
Երեխան քարերի մեջ ինչ–որ բան կերավ
Մի մարդ մութ գիշերով ձորը ընկավ
Անձրևը անընդհատ գալիս էր
Արևի առաջին շողերի հետ քաղաքն աղմուկով զադրնեց

155. Նախորդ աոաջադրանքը կատարելիս ինչպիսի՞բառեր ավելացրիր: Փչում, կերավ, ընկավ, գալիս էր, զարդնեց

Դրանք բայեր են: Հին հայերենում«բայ»նշանակում է «խոսում է, ասում է»:

156. Ի՞նչ ընդհանրություն ունեն ընդգծվածբառերը(ի՞նչ հարցի են պատասխանում, ի՞նչեն ցույց տալիս):

Արջը տանձ է ուտում:
Մեր բարդին սոսափում է:
Սևաչյա աղջիկը երգում է:
Միայնակ ծաղիկը սպասում էր վերջինքամուն:
Անվանի մարզիկի հետ հանդիպելու կգա՞ս:
Նա մոտեցավ խշշացող

Պատասխան՝ այս բառերը գոյականան են։

:

157. Գոյ արմատով կազմված բառերի բացատրությունը կարդա՛:
«Գոյական» անունն ինքդ բացատրի´ր:

Գոյ – էակ, էություն, արարած:
Գոյություն – լինելը, լինելիություն:
Գոյանալ – գոյություն ստանալ, առաջանալ:
Գոյատևել – գոյություն ունենալով տևել, շարունակվել:
Անգո – գոյություն չունեցող:

Պատասխան՝

Գոյական-ինչ որ տեսնում ես։

158. Փորձի´ր բացատրել, թե ընդգծված բառերը ինչո՞ւեն կոչվում գոյականներ:

Այդ մարդը համարյա ամեն ինչ հիշում է:
Ծերունի արաբը մի բլուր ցույց տվեց՝ ասելով, որայնտեղ է փետրվող պալատը:
Բաբելոնյան աշտարակը փնտրել են և´հնագետները,և´նրանք, որոնք ուղղակի գանձեն փնտրել:
Այժմ ավելի հազվադեպ էր քարավան անցնում այդ ժայռի տակով, և աղբյուրի մոտավելի հազվադեպ էր մարդ երևում:
Քամին պատին փակցված ազդագիրն էր պոկում:
Կյուրոսն այնտեղ մի քաղաք էր հիմնել:

Այդ բառերը կոչվում են գոյական, որովհետև

159. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի՛ր:

Ա​​Բ

Դեղին​ ​– ​դեղնել
փոքր ​– ​փոքրանալ
բարի ​– ​բարիանալ
սիրուն​– ​սիրունանալ

145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանիօգնությամբ:

Խոսքս մի՛ կտրիր:

Խոսքս մի՛ ընդհատիր:

Մինչև ե՞րբ պիտի թաքուն պահես:

Մինչև երբ պիտի ծածուկ պահես:

Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ վերջացավ:

Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ ավարտվեց:

Օդանավի իջնելը ոչ ոք չնկատեց:

Օդանավի վայրէջքը ոչ ոք չնկատեց:

Երեխայի նման ուրախանում էին ու լիաթոք ծիծաղում:

Երեխայի նման զվարճանում էին ու լիաթոք ծիծաղում:

Եղնիկի ձագը մորն էր փնտրում:

Եղնորթը մորն էր փնտրում:

146. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանիօգնությամբ:

Հորեղբորս տղան/որդին  մրջյուններով շատ է հետաքրքրվում:
Մրջյունները կանոնավոր զորք ունեն և դրկից/հարևան միջատների դեմ պատերազմելու են դուրս զալիս կանոնավոր շարքերով: 
Մրջյուններն էլ թշնամիներ /հակառակորդներ ունեն. դրանք խոշոր ճանճերն են:
Թափառաշրջիկ մրջյունները ճանապարհորդում են/շրջում են մայրամուտին և գիշերը:

147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:

Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրիկաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մեջ, ցնծաթյան թիթեռն իրենց վրա, կթկթալով իջան ցած: Լեռն ի վար, ծառերի կողքերով, թփերի արանքներով, զարմանազան խատուտիկ խճաքարերի վրայով գալիս էին կաթիլները: 
—Ինչքա՜ն քաղցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները:

148. Բացատրի՛ր «Ուղղագրություն» և«Ուղղախոսություն» անունները:

Ուղղագրություն բառի ճիշտ գրելու ձևն է, իսկ ուղղախոսությունը բառը ճիշտ հնչողությամբ արտաբերելը, օրինակ մարդ գրեը ուղղագրություն է, մարթ ասելը ուղղախոսություն: 

Բառասկզբում լսվող է—ն է տառով է գրվում: Բացառություն են կազմում եմ, ես, ենք, եք, են բառերը: 
Բառասկզբում լսվող օ-ն օ տառով է գրվում: 
Բացառություն է կազմում ով (ովքեր) բառը: 
Բառամիջում է և օ հնչյունները է և օ տառերով են գրվում, եթե բաղադրյալ բառի մեջ մտնող արմատի սկզբնատառեր են: 
Բառամիջում ո և ե տառերը օ  և է են կարդացվում, եթե դրանց նախորդում է բաղաձայն հնչյուն, վօ և յէ են կարդացվում, եթե նախորդում է ձայնավոր հնչյուն: Բառամիջում բ, գ, դ, ձ, ջ տառերը համապատասխանաբար կարող են կարդացվել պ, կ, տ, ծ, Ճ կամ փ, ք, թ,ց,չ: 
Բառամիջում ղ, վ տառերը համապատասխանաբար կարող են կարդացվել խ, ֆ:

 Բազմիմաստ բառեր

  Բառն ունի իմաստ և ձև:

  Մեկից ավելի իմաստ ունեցող բառերը կոչվում Են բազմիմաստ բառեր:

Հոմանիշներ                 

Իմաստով մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշներ:   

Հականիշներ                

Իմաստով հակառակ բառերը կոչվում են հականիշներ:

Համանուններ          

Գրությամբ կամ արտասանությամբ նույն կամ մոտ, բայց  իմաստով տարբեր բառերը կոչվում են համանուններ:

Բառի կազմությունը    

Ըստ կազմության բառերը լինում են պարզ և բաղադրյալ:
Միայն մեկ արմատից կազմված բառերը կոչվում են պարզ:                           Բաղադրիչներից (արմատ, ածանց) կազմված բառերը կոչվում են բաղադրյալ:

Միշտ չէ, որ բառերը գրվում են այնպես, ինչպես հնչում են: Ուղղագրական և ուղղախոսական կանոնները բառը ճիշտ գրելու և արտասանելու համար են:

«Հոգուս հատոր»

«Վերջին խոսք»

«Շատերի նման նա էլ խեղդեցավ»

«Աստղերի հետ»

«Սարերում»

«Խեղճ Ադամյան»

Ճանաչում էի ես նրան, ընկեր.—
Չափազանց ճարտար, հանճարեղ մարդ էր,
Այս շրթունքները պատմում էին ինձ
Լիր թագավորի, Համլետի սրտից,

Այս աչքերն ուժեղ հրով ցոլանում—
Ծիծաղում էին, տխրում, բարկանում…

Մութը իջավ, գետինն առավ
Քոշաքարա սարերում,
Գագաթների տեսքը կորավ
Ու խոր թաղվեց խավարում։

Երկինքն ամպած, տխուր ու սև
Լաց է լինում միալար,
Հեռո՛ւ, հեռու լերան ետև
Խաղում փայլակն անդադար։

Ահա փայլեց և մոտիկից,

Լուսափայլեց սար ու ձոր.
Ոլորվելով սարի տակից
Գետը վազում է պըղտոր։

Մենակ, անքուն հովիվն ահա
Կանգնած իրեն արխաջում,

Արթուն աչքով հըսկում է նա,
Գողից երկյուղ է քաշում։

Փայլակն ահա փայլեց կըրկին,
Նըրա կարմիր լուսի տակ,
Բինից հեռու երևացին

Երկու մարդու կերպարանք…

Ամպը գոռաց ու տըրաքեց,
Եվ անձրևը սաստկացավ,
Հովիվն «հե՛յ հե՜յ…» աղաղակեց,
Շունը թևից վեր կացավ…

Հրացանները որոտացին,
Ոչխարն եղավ ցանուցիր,
Հավարն ընկավ, ողջ զարթնեցին…
Գիշերը մո՜ւթն, ակնակիր…

Էյ աստղե՜ր, աստղե՜ր,
Երկնքի աչքեր,
Որ այդպես վառ-վառ
Ժըպտում եք պայծառ․

Ժըպտում էիք դուք,
Երբ ես դեռ մանուկ
Աշխույժ ու կայտառ,
Ձեզ նման պայծառ
Թըռվռում էի

Ու ցավ չունեի…
Ժըպտում եք այսօր,
Երբ թույլ ու անզոր,
Կորած հույսերիս
Կըսկիծն եմ լալիս․․․

Կըժպտաք նաև
Շիրիմիս վերև…